INWENTARYZACJA DZIEDZICTWA KULTURALNEGO
Bielsko-Biała ul. Dworkowa/Sempołowskiej INWENTARYZAC JA BUDOWLANO-KONSTRUKCYJNA

Obiekt A (hala szedową) - szczegółowy opis.

Kubatura (orientacyjnie): 12000 m3
Powierzchnia całkowita: 2468 m2 (pomiar w obrysie wewnętrznego lica ścian zewnętrznych
bez uwzględniania powierzchni ścian działowych)

Opis ogólny:

Parterowa hala szedową wybudowana została na planie prostokątnego trapezu o wysokości 47.06m oraz pozostałych bokach: 55.60 x 47.10 (bok skośny wzdłuż ul. Sempołowskiej) x 53.87m. Do północno-zachodniego narożnika hali dobudowano niewielką przewiązkę (obiekt E) połączoną z budynkiem biurowym (obiekt B). Istniejące wejścia i bramy zewnętrzne usytuowane zostały na elewacji północnej (od podwórza) oraz na elewacji wschodniej.
Elewacje od ulicy Sempołowskiej i Dworkowej pozbawione okien, o bardzo prostym detalu architektonicznym. Najbardziej rozbudowana elewacja zachodnia (od ul. Sempołowskiej) z podziałem pionowym zaakcentowanym pilastrami powtarzającymi rytm słupów wewnętrznych, murowanym gzymsem oddzielającym pas parteru od widocznej konstrukcji szedowej dachu oraz wysuniętym zanikającym w kierunku południowym cokołem.
Na elewacji północnej widać ślady po rozebranej dobudówce (strzępią; pozostałości ścian fundamentowych, ścienne płytki ceramiczne, gniazda po belkach, brak kontynuacji rynien i gzymsów, brak cokołów). Według uzyskanych informacji, ze względu na zły stan techniczny rozebrany także został niewielki budynek portierni dobudowany współcześnie do południowo-wschodniego narożnika.
Istniejące podziały jednoprzestrzennej w swoim założeniu hali zostały wykonane przynajmniej częściowo jako wtórne. Wskazuje na to rodzaj użytych materiałów (np. pustaki żużlobetonowe).

Konstrukcja:

Hala wykonana w technologii tradycyjnej. Konstrukcja mieszana, drewniana oraz murowana.
Ściany zewnętrzne murowane z cegły pełnej grubości około 50cm, tynkowane, zakończone murowanymi gzymsami na elewacjach: południowej, zachodniej oraz częściowo północnej. Nadproża okienne ceglane proste oraz łukowe. Nadproża wtórne (np. nad bramami) wykonane prawdopodobnie z otynkowanych profili stalowych.
Drewniana, wielonawowa konstrukcja dachu jest oparta na ścianach zewnętrznych oraz regularnej siatce słupów: 5.75 x 4.40m. Uzyskano w ten sposób 8 równoległych do ul. Dworkowej naw o szerokości 5.75m. Ostatni południowy rząd słupów został wmurowany do połowy w ścianę zewnętrzną od ul. Dworkowej. Od strony podwórza dach oparto bezpośrednio na ścianie zewnętrznej.
Słupy drewniane o wymiarach 25x25cm zostały oparte na betonowych cokołach o wysokości 30cm trapezowe rozszerzających się w kierunku podstawy. Zakończone są drewnianymi głowicami o sfazowanych krawędziach (zdjęcie). Bezpośrednio na słupach spoczywają drewniane podciągi o wymiarach b/h = 25/30cm i rozpiętości 4.40m, które stanowią podporę dla krokwi.
Konstrukcja przekrycia naw krokwiowa. Połacie dachowe o jednakowym nachyleniu (32°) zostały utworzone przez krokwie oparte (zacięte) na podciągach. Przecinają się one w połowie rozpiętości nawy tworząc rodzaj wewnętrznej kalenicy. Są łączone na nakładkę prostą. Połączenie to jest kołkowane oraz wzmocnione dodatkowo obustronnie dobitymi listwami, do których mocowane jest deskowanie dolne. Jedna z krokwi (połacie południowe) została przedłużona w celu uzyskania szedy. Utworzone w ten sposób połacie północne o nachyleniu 80° zostały na całej długości każdej nawy przeszklone (szkło zbrojone, pojedyncze) stanowiąc podstawowe doświetlenie hali. Rozstaw krokwi regularny (4.40/:6 = 73cm). Wymiary krokwi zostały zróżnicowane. Krokwie pośrednie są cieńsze b/h = 5/25cm. Krokwie przypadające w linii słupów zostały pogrubione b/h = 8/25cm.
Zastosowana konstrukcja krokwiowa jest układem rozporowym, dla płatwi pośrednich równoważonym częściowo przez jego symetrię. Ze względu na rozpór w linii każdego słupa (co 4.40m) zastosowano prostopadłe do naw ściągi stalowe z prętów <j)30. Ściągi te są jednoprzęsłowe, wykonane mijankowe, mocowane na podciągach za pośrednictwem płaskowników stalowych.
W niektórych, nielicznych przypadkach konstrukcja drewniana została współcześnie zastąpiona lub wzmocniona elementami stalowymi. Było to spowodowane uszkodzeniem elementów drewnianych lub względami funkcjonalnymi podyktowanymi np. koniecznością zwiększenia rozpiętości pomiędzy słupami. Prace te były wykonywane doraźnie, z dość przypadkowych elementów. Uszkodzone słupy i podciągi wzmacniano konstrukcją stalową z ceowników imitującą miecze (4 przypadki). Wzdłuż ściany zewnętrznej od ul. Sempołowskiej wykonano na pewnym odcinku równoległy do niej podciąg stalowy (zespawane ceowniki) oparty na rurach stalowych, którego zadaniem było wyeliminowanie oparcia zbutwiałych podciągów drewnianych na ścianie. W części południowo-wschodniej hali podciągi drewniane częściowo zastąpiono stalowymi (4 przypadki). Jako materiału użyto zespawanych dwuteowników, pojedynczego dwuteownika o większej wysokości i dwuteownika ażurowego, które oparto na rurach stalowych.

Elementy wykończeniowe:

Pokrycie połaci dachowych zróżnicowane: papa, eternit płaski w karo oraz blacha płaska kładzione na deskowaniu pełnym. Od wewnątrz jako wykończenie zastosowano deskowanie pełne obite papą. Nie stwierdzono żadnego ocieplenia połaci dachowej. Odprowadzenie wód opadowych z dachu za wyjątkiem połaci skrajnych odbywało się rurami spustowymi prowadzonymi wewnątrz budynku.
Ściany zewnętrzne i wewnętrzne tynkowane. Kontynuacja wewnętrznych ścian działowych powyżej podciągów (w świetle konstrukcji dachu) częściowo wykonana została z elementów drewnianych (deskowanie).
Okna jednoszybowe w ramach stalowych o drobnym podziale. Bramy zewnętrzne oraz wewnętrzna przesuwna stalowe. W chwili obecnej brak drzwi wewnętrznych oraz futryn.
Posadzki betonowe. Aktualnie wszystkie instalacje zostały zdemontowane.

Opis stanu istniejącego:

Stan techniczny obiektu bardzo zły.
Konstrukcja dachu znajduje się w stanie, który można już określić jako awaryjny. Nieszczelne i nie naprawiane od wielu lat pokrycie powoduje stałe zamakanie konstrukcji drewnianej przyczyniające się do jej degradacji i butwienia. Aktualnie nie tylko znaczna część deskowania uległa zniszczeniu. Dotyczy to również podstawowych elementów konstrukcyjnych. Brakuje pojedynczych słupów (osie 4/B; 4/C; 4/D; 6/F; 6G). Część z nich jest silnie zbutwiała, głównie w górnych partiach (głowice) lub przesunięta względem fundamentów. W złym stanie znajduje się także znaczna część podciągów drewnianych. Jest to szczególnie widoczne w osi F gdzie podciąg praktycznie na całej długości jest bardzo silnie ugięty i zbutwiały, a na odcinku pomiędzy słupami 5/F-7/F wręcz całkowicie zarwany. Ogólny stan dachu pokazano na zdjęciach. Okna szedów w wielu miejscach są powybijane. System odwodnienia wewnętrznego nie działa. Rury spustowe w większości zostały zdemontowane, a podczas deszczów woda wylewa się bezpośrednio na konstrukcję drewnianą lub posadzkę. Częściowo brak rynien oraz rur spustowych zewnętrznych.
Murowane ściany zewnętrzne bez widocznych pęknięć czy zarysowań. Tynki wewnętrzne i zewnętrzne mocno uszkodzone, z licznymi ubytkami lub odparzeniami (dotyczy dużych powierzchni). Cokoły zewnętrzne są częściowo zniszczone. Na ścianach widoczne zacieki spowodowane nieszczelnościami dachu. Część z nich pokryta jest zielonym nalotem świadczącym o długotrwałym procesie zamakania ścian mogącym powodować korozję murów.
Posadzki betonowe w złym stanie technicznym, z licznymi ubytkami i nierównościami. Nie stwierdzono izolacji poziomej ścian i posadzek.